مدیریت سایت با افزایش رشد در ابعاد گوناگون، صنعت امروزه به الکتروموتورها در همه اندازه‌ها، با ویژگی‌ها و قابلیت‌های گسترده نیاز دارد.
با توجه به کاربرد الکتروموتورها، شرایط نصب متفاوتی دارند. برخی برای نصب عمودی طراحی و ساخته شده‌اند که از آنها با نام الکتروموتور عمودی یا الکتروموتور عمود نصب یاد میشود و برخی برای استفاده افقی طراحی شده‌اند.
به این دلیل، الکتروموتورها در طراحی، نصب، بهره‌برداری و همچنین نگهداری می‌توانند متفاوت باشد. رعایت نکردن اصول مهم نصب و راه اندازی به خصوص در مورد الکترموتور عمودی می‌تواند منجر به مشکلات عملیاتی جدی شوند.
در شکل بعد یک نمونه الکترموتور عمودی و یک نمونه الکتروموتور افقی نشان داده شده است.
به عنوان مثال اگر از یک الکتروموتور که قابلیت نصب عمودی را ندارد، در جایی غیر حالت افقی نصب موجب آسیب جبران ناپذیری به الکتروموتور و تجهیز متصل به آن میشود.
برای انتخاب یک الکتروموتور مناسب هم‌زمان چندین پارامتر نظیر دور، توان، نحوه نصب، جنس بدنه، پایه دار یا فلنج دار بودن و … باید مورد توجه قرار بگیرید.
فروشگاه بر خط کالا صنعتی، به لطف مشتریان محترم و برای رفع نیاز آنها، مجموعه ای از برندهای نظیر موتوژن، الکتروژن، هویر، زیمنس، مسی موتور، گاماک، جمکو و … را تامین می‌کند.
معمولا سازنده این الکتروموتورها بر روی پلاک علامت V به معنی Vertical یا همان عمودی را نوشته تا مشخص شود که شرایط کاری الکتروموتور در حالت عمودی طراحی شده است.
اجزای الکتروموتور عمود
الکتروموتورها فارغ از نوع نصب، حالت افقی یا عمودی،از اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند که در شکل بعد به آن اشاره شده است. بخش های کلی الکتروموتور شامل موارد زیر می شود:
- بلبرینگ
- پوشش بلبرینگ (یاتاقان)
- روتور + سیم پیچ
- استاتور
- نگهدارنده
- فن
- پوشش فن
- جعبه برق (ترمینال)
دینام عمود شامل اجزای :
- بدنه اصلی
- بلبرینگ کف گرد موتور با بیشترین فشار کاری
- براکت نگهدارنده بلبرینگ ها
- بلبرینگ شیار عمیق که نقش بلبرینگ راهنما را دارد.
انتخاب بلبرینگ های کف گرد برای الکتروموتور عمودی بر اساس نیروی وارده است، که می‌تواند ۱۰ تا ۱۰۰۰ برابر نیروی محوری یک الکتروموتور افقی معمولی را تحمل کند.
الکتروموتور عمود نصب
یک الکتروموتور عمودی از جنبه الکتریکی مشابه نوع افقی آن است اما از جنبه مکانیکی به دلیل نحوه نصب، الزامات مدیریت حرارتی و …. متفاوت ساخته می‌شوند.
الکتروموتورهای عمود نصب می‌تواند در محیط‌هایی با فشار بالا و گشتاور متغیر به محور بدون صدمات فیزیکی مورد استفاده قرار گیرد.
برخی از تفاوت‌های موجود در طراحی ممکن است در ساختار خارجی برای استاتور وجود داشته باشد، زیرا بارگذاری جرمی، از یک بارگذاری شعاعی (برای نصب افقی) به یک بارگذاری محوری (برای نصب عمودی) تغییر می‌کند.
مشخصه های الکتروموتور عمودی
توان الکتروموتورهای عمودی بین 0.018 کیلووات تا 280 کیلووات ( 0.025 تا 375 اسب بخار) است.
به دلیل وجود سیم پیچی که از عایق حرارتی درجه F استفاده میشود، تحمل دمایی این نوع الکتروموتورها 52 درجه سانتی گراد است.
نکته دیگر در مورد الکتروموتور عمود نصب این بوده که جهت چرخش آن پاد ساعت گرد بوده که تغییر جای دو فاز سبب تغییر جهت چرخش می شود.
از دیگر قابلیت های الکتروموتور عمود نصب می‌توان به توانایی افزایش ظرفیت کف گرد الکتروموتور اشاره کرد.
این نوع الکتروموتورها نسبت به الکتروموتورهای افقی آلودگی صوتی پایین تری دارند و در محل هایی که با کمبود فضا مواجه هستید الکتروموتورهای عمودی انتخاب خوبی هستند.
افزایش ظرفیت دینام عمود نصب
الکتروموتور عمود نصب شامل دو دسته 445 و 493 هست که روش افزایش ظرفیت این دو دسته به شرح زیر است:
- دسته 445 با استفاده از یک بلبرینگ کف گرد
- دسته 493 استفاده از 2 بلبرینگ کف گرد
کاربرد الکتروموتور عمود نصب
الکتروموتور عمودی عمدتا در پمپ ها و سایر کاربردها با اینرسی کم و گشتاور متغیر استفاده می شوند.
روش نصب الکتروموتور عمودی
موتور عمود نصب چون که در یک محور بارگذاری کرده و گشتاور تولیدی را مصرف می کنند به صورت مستقیم به تجهیزات وصل می شوند، این نوع الکتروموتور منحصراً در حالت عمودی بر پایه فلنج خود نصب می‌شوند.
پایه باید با شفت عمود بر آن کمترین لنگی را داشته باشد.این امر در الکتروموتورهایی با شفت میان تهی مهم است زیرا یک شفت غیر عمود می تواند یاتاقان کف گرد بالا را به تقریبی از بین ببرد.
نکاتی در مورد الکتروموتور عمود نصب
بلبرینگ ها
الکتروموتور عمود نصب دارای یک بلبرینگ کف گرد به همراه بلبرینگ راهنما است. انتخاب بلبرینگ کف گرد بر اساس بار با متغییرهای موجود برای حمل بارهای 1000 تا 10 برابر بار محوری یک الکتروموتور معمولی انجام می شود.
طراحی الکتروموتور عمودی به گونه‌ای است که می‌تواند تحمل بارهای زیاد در جهت محور شفت داشته باشد، اما میزان تحمل در جهت شعاعی پایین است.
انتظار نمی رود که بلبرینگ راهنما در حین کار معمولی بار قابل توجهی را تحمل کند. در محاسبه عمر بلبرینگ، تعیین بار واقعی بر روی بلبرینگ دشوار است. اگر محاسبه یا بار رانش نادرست باشد امکان خرابی زودتر از موعد وجود دارد.
بلبرینگ های الکتروموتور عمودی
بلبرینگ راهنما: عملکرد بلبرینگ راهنما این‌گونه است که انتهای پایین محور موتور را نگه دارد و در برابر رانش لحظه ای مقاومت می‌کند. بلبرینگ راهنما معمولاً یک بلبرینگ شیار عمیق است و معمولاً با گریس روغن کاری میشود. در حالت عادی، تحت بار کم یا بدون بار است.
بلبرینگ کف گرد: معمولاً در بالای الکتروموتور عمودی قرار دارد، ممکن است از یک یا چند بلبرینگ تماس زاویه ای تشکیل شده باشد. بار محوری اعمال شده توسط پمپ، نوع و تعداد بلبرینگ های مورد استفاده را تعیین می‌کند.
بلبرینگ های تماس زاویه ای: رایج ترین بلبرینگ های نیرو محوری در موتورهای عمودی هستند. یک بلبرینگ برای بارهای محوری معمولی استفاده میشود(دسته 445 الکتروموتورهای عمودنصب).
دو بلبرینگ را می توان پشت سر هم برای 175 درصد بار محوری معمولی استفاده کرد (مطابق شکل زیر، دسته 493 الکتروموتورهای عمودنصب)، و سه بلبرینگ را می‌توان برای 250 درصد بارمحوری معمولی روی هم قرار داد.
(توجه داشته باشید که استفاده از دو بلبرینگ پشت سر هم ظرفیت تحمل بار محوری را دو برابر نمی‌کند.)
رولبرینگ کروی: زمانی استفاده می‌شوند که بارهای محوری بالا اعمال شود. بارهای محوری بالا در چاه های بسیار عمیق رایج است، جایی که ستون آب، محور پمپ و نیروی اعمال شده برای حرکت آب می تواند چندین هزار پوند باشد. رولبرینگ‌های کروی می توانند 300 درصد یا حتی 500 درصد بار محوری معمولی را تحمل کنند.
روغن کاری بلبرینگ ها
خرابی زودرس بلبرینگ در یک موتور عمودی اغلب به دلیل استفاده اشتباه و یا غلط روغن از طرف کارکنان تعمیر و نگهداری است. انتخاب روغن بر اساس عوامل متعددی از جمله دما، قرار گرفتن در معرض رطوبت یا سایر آلودگی ها ، سرعت الکتروموتور و نوع بلبرینگ است.
بهترین کار این است که به توصیه های سازنده الکتروموتور عمل کرد، بسیاری از آنها شامل دستورالعمل های روغن کاری مجدد بر روی یک پلاک بوده که به طور مستقیم بر روی الکتروموتورهای عمودی بزرگتر نصب شده است.
قبل از جایگزینی دستورالعمل ها و خطر خرابی پیش از موعد ، ارتباط با سازنده مهم است. به عنوان مثال ، هنگام روغن کاری بلبرینگ های هیدرودینامیکی ، تغییر ویسکوزیته روغن اغلب اشتباه است.
راه اندازی الکتروموتور عمود نصب
برای روغنی کاری بلبرینگ ها، مقدار روان کننده بسیار مهم است چون که مقدار روغن تاثیر متقیمی بر عملکرد الکتروموتور در زمان راه اندازی دارد.
خشک بودن و حرکت کند الکتروموتور در زمان راه اندازی بدلیل کم بودن روغن بوده که در ادامه با افزایش حرارت الکتروموتور ممکن است سبب سوختن موتور می شود.
مسئله مهم دیگر این است که در زمان سرد بودن الکتروموتور اندازه گیری روغن انجام شود. ضمنا توجه داشته باشید که الکتروموتور عمود نصب باید در زیر بار روشن شده و اگر به صورت بی بار راه اندازی شود به بلبرینگ ها و قسمت های دیگر آسیب می زند.
بالانس بودن الکتروموتور عمود نصب و میزان لرزش آن
الکتروموتور عمود نصب می تواند ارتعاش بیشتری را نسبت به موتورهای افقی تجربه کنند. دلیل این امر این است که موتورهای افقی و پایه دار به صورت محکم بر روی یک سطح سخت پیچ می شوند.
در موتورهای عمودی فقط قسمت پایینی به فلنج متصل می شود،در حالی که قسمت بالایی بدون نگهدارنده باقی می ماند و آزاد است. بیشتر مشکلات ارتعاشی الکتروموتور عمود نصب شامل رزونانس سیستم است.
با توجه به همین مسئله انتخاب تجهیزات در یک سسیتم شامل الکتروموتور عمود نصب باید به شکلی باشد که بدون بروز مشکل در اثر لرزش، الکتروموتور عملکرد خوبی داشته باشد. در این مورد ، “سیستم” شامل الکتروموتور ، سر پمپ و پایه است.
نصب صحیح پمپ به اندازه نصب الکتروموتور روی سر پمپ اهمیت دارد. موتورهای عمودی گاهی صدا را منعکس می کنند. تفاوت سطح سر و صدا لزوماً به موقعیت نصب مربوط نمی شود.
گاهی صدا را از سازه های سقفی یا سقف منعکس می کنند.
دسته بندی و کاربرد الکتروموتور عمودی
الکتروموتورهای عمودی را می‌توان به طور کلی بر اساس نوع شفت – توپر یا توخالی طبقه بندی کرد. در مدل‌های توپر پمپ در انتهای پایین الکتروموتور متصل می‌شوند.
این نوع اتصال در پمپ‌ها و مخازن کم عمق بیشتر از کاربردهای چاه عمیق رایج است.
در الکتروموتورهایی که دارای شفت توخالی هستند، سر پمپ از شفت الکتروموتور عبور می‌کند و در بالای موتور کوپل میشود.
اگرچه این نوع الکتروموتورهای عمودی معمولاً در پمپ های چاه عمیق استفاده میشود. موتورهای شفت توخالی معمولا زمانی که قابلیت تنظیم آسان مزیت باشد، استفاده می‌شوند.
الکتروموتورهای عمودی بر اساس بار محوری نیز طبقه بندی می شوند: بارمعمولی، بار زیاد یا خطی. از جدول سرعت موتور و توان موتور می‌توان بارهای محوری معمولی را محاسبه کرد.
بار محوری بالا مضربی از بار محوری معمولی است – برای مثال، 175 درصد، 250 درصد یا 300 درصد بار معمولی. موتورهای پمپ خطی کمی متفاوت هستند، زیرا پمپ “در خط لوله” است و هیچ نیروی خارجی به شفت اعمال نمی‌شود.
نکات نصب الکتروموتور عمودی
- الکتروموتور عمودی مستقیما به تجهیز متصل می‌گردد زیرا بارگذاری در یک محور بوده و گشتاور به وجود آمده را مصرف می‌کند.
- در الکتروموتورهای عمودی ارتعاش بیشتری نسبت به مدل های افقی اتفاق رخ می‌دهد زیرا فقط انتهای پایینی به فلنج به صورت عمود متصل می شود، (که باید مقدار لنگی این اتصال در کمترین حد خود باشد.) در حالی که انتهای بالایی بدون نگهدارنده باقی می‌ماند.
- سیستم های پمپاژ عمودی باید طوری طراحی شوند که خارج از منطقه بحرانی کار کنند. اگر الکتروموتور و پمپ در نزدیکی منطقه بحرانی سیستم کار کنند، امکان شکست ناشی از ارتعاش را وجود دارد.
- نصب صحیح پمپ، به اندازه نصب موتور روی سر پمپ مهم است.
نکات روغنکاری الکتروموتور عمودی
- بلبرینگ‌های کف گرد که امکان انتقال نیروی خارجی را فراهم می‌کنند، نیازمند مراقبت برای عملکرد بهینه هستند. روغنکاری برای موتورهای عمودی یک مساله قابل توجه است که باید به درستی انجام شود.
- تغییر ویسکوزیته روغن ممکن است باعث نشت یا گرم شدن بیش از حد شود.
- روغن ها را ترکیب نکنید. ممکن است با هم سازگار نباشند.
- اگر مقدار روغن موجود در الکتروموتور مناسب نباشد، سبب حرکت کند الکتروموتور میشود که درنهایت منجر به سوختن آن می‌گردد.
- اندازه گیری مقدار روغن در هنگامی انجام شود که موتور خنک باشد.
- اگر از کویل‌های خنک کننده آب استفاده می شود، نشت آب را بررسی کنید.
- چرخاندن شفت روتور به صورت دستی ممکن است به آچار تسمه ای نیاز داشته باشد زیرا بارگذاری رو به پایین روی بلبرینگ کف گرد است.
- هنگام سرویس موتور، روغن روان کننده را تخلیه و تعویض کنید.
- از روشن کردن الکتروموتور عمودی بدون اتصال به تجهیز خودداری کنید زیرا سبب تخریب بلبرینگ ها و باقی اجزا می‌گردد.
در سایت تکنوسعدی انواع الکتروموتور ایرانی ، الکتروموتور چینی و الکتروموتور خارجی ، گیربکس ، بالابر برقی و پمپ به فروش می‌رسد.